Is kanker erfelijk
Jaarlijks krijgen veel mensen te maken met kanker, hierdoor kan het wel eens voorkomen dat er binnen één familie meerdere familieleden zijn die te maken krijgen met een variant van kanker. Dit betekend niet meteen dat het te maken heeft met de erfelijkheid met kanker. Maar bij bepaalde gevallen komt dit wel voor. Bij 5% van de patiënten met kanker is erfelijkheid één van de belangrijkste aanleggen.
Hoe krijgt iemand erfelijke eigenschappen?
De genen bepalen niet alleen de oogkleur en de haarkleur maar kunnen ook bepaalde ziektes meedragen. Wanneer een eicel bevrucht wordt krijgt hij 23 chromosomen van de vader en 23 chromosomen van de moeder. In deze chromosomen zitten genen, deze genen bepalen de erfelijke eigenschappen die aan het kind overgedragen wordt. Vanzelfsprekend zijn er genen met erfelijke eigenschappen van de moeder als van de vader.
Wanneer de vader en de moeder dezelfde soort gen doorgeven wordt dit als erfelijke eigenschap gekozen. Gebeurd dit niet? dan wordt het kenmerk dat het sterkste is doorgegeven als erfelijke eigenschap.
Mutatie van de genen
Op de erfelijkheid van eigenschappen na kunnen ook erfelijke ziektes meegegeven worden aan het kind van de ouders. Bij bepaalde baby’s is dit vanaf de geboorte zichtbaar maar dit is niet altijd het geval. Bepaalde erfelijke ziektes zullen later pas zichtbaar worden.
Wanneer er zich een fout voordoet in de genen ontstaat er een erfelijke ziekte. Deze fout wordt ook wel mutatie genoemd. Zodra er een mutatie in een gen heeft plaatsgevonden zal de gen niet meer volledig kunnen functioneren.
Omdat deze fout pas ontstaat bij het kind zijn vaak de ouders zelf geen dragen van deze mutatie. Wanneer de drager van de mutatie zelf kinderen krijgt kan hij de aanleg voor kanker doorgeven, kanker zelf is namelijk niet erfelijk. Als slechts één van de ouders drager is van deze gen heeft elk kind 50% kans om de aanleg voor kanker ook te erven.
Meerdere familieleden met kanker
Wanneer er sprake is van een familie waarin kanker vaker voorkomt heeft het niet altijd te maken van de erfelijkheid van kanker. In enkele gevallen is er sprake van toeval, echter wordt hier vaak alleen van uitgegaan wanneer de familieleden allemaal verschillende soorten kanker gediagnostiseerd zijn.
Ook kan de oorzaak zijn dat er binnen in de familie een bepaalde gewoonte is waardoor er een verhoogd risico is op bepaalde soorten kanker. Dit heeft zelf niets te maken met de erfelijkheid van kanker omdat meerdere familieleden eraan blootgesteld worden. Denk hierbij aan een familie waarin veel gerookt wordt.
Een andere oorzaak kan zijn dat de familie vergelijkbare lichamelijke eigenschappen heeft. Een voorbeeld hiervan is een familie met een erg lichte huidskleur, iedereen in deze familie zal een verhoogd risico hebben op huidkanker.
Als laatste oorzaak is het mogelijk dat er een erfelijke aanleg voor kanker is binnen in de familie. Dit risico wordt van ouders op kind doorgegeven. Vaak gaat het hierbij om hetzelfde soort kanker dat zich op een jonge leeftijd heeft voorgedaan.
Mutaties en erfelijke borstkanker
De meeste vrouwen die te maken krijgen met borstkanker zijn 50 jaar of ouder, maar wanneer er sprake is van erfelijke borstkanker wordt de patiënt vaak op jongere leeftijd al met deze ziekte gediagnostiseerd.
Erfelijke borstkanker ontstaat door een mutatie in het BRCA1-gen of het BRCA2-gen. Deze genetische verandering wordt bij ongeveer 5% van de vrouwen met borstkanker gevonden. De mutatie zorgt niet alleen voor een verhoogd risico op erfelijk borstkanker bij zowel mannen als bij vrouwen maar ook op een verhoogd risico op eierstokkanker bij vrouwen en prostaatkanker bij mannen.
Wanneer er bekend is dat een vrouw erfelijkheid van kanker meedraagt in haar genen wordt het haar aangeraden om regelmatig een controle te ondergaan. Deze controles worden vanaf de leeftijd van 25 uitgevoerd en worden minstens één keer per jaar gedaan. Sommige vrouwen kiezen uit voorzorg ervoor om borstweefsel te verwijderen, ondanks dat dit geen medisch advies is wordt hier toch vaak door de patiënten zelf voor gekozen.
Om het verhoogde risico op erfelijk eierstokkanker tegen te gaan wordt het vrouwen aangeraden om rond de leeftijd van 40 de gehele eierstokken en eileiders operatief te verwijderen. Door deze operatie te ondergaan wordt de kans dat eierstokkanker ontstaat erg klein. Er wordt gekozen om de gehele eierstok te verwijderen omdat er met controles niet voldoende bescherming en zekerheid kan worden gegeven.
Andere erfelijke kankersoorten
Niet alleen erfelijke borstkanker, erfelijke eierstokkanker en prostaatkanker zijn een erfelijke kanker soorten. Er zijn nog andere soorten waar een mutatie een verhoogd risico op geeft.
- Alvleesklierkanker
- Carcinoïd
- Dikkedarmkanker
- Endometriumcarcinoom
- Melanoom
- Maagkanker
- Schildklierkanker
- Prostaatkanker
- Retinoblastoom
- Nierkanker