Kanker behandelen met Chemotherapie

maart 18, 2015 admin

Bij chemotherapie wordt er gebruik gemaakt van cytostatica. Er zijn meerdere soorten cytostatica maar de gemeenschappelijke eigenschap is dat alle soorten cytostatica medicijnen zijn die als kenmerk hebben dat ze het delen van DNA (Desoxyribonucleïnezuur) en RNA (Ribonucleïnezuur) onderbreken of verminderen. Het gebruik van een chemokuur is samen met operaties en bestraling één van de meest gebruikte manier om kanker te behandelen.

Hoe werkt Chemotherapie

De chemotherapie behandeling wordt toegediend als een chemokuur. Dit houdt in dat de patiënt niet altijd medicatie toegediend krijgt en er tussen de chemotherapie behandelingen pauzes zitten. Zo kan de patiënt bijvoorbeeld een week lang de chemokuur toegediend krijgen waarna vervolgens 3 weken rust ingepland staat. Deze chemokuur procedure wordt vervolgens een aantal keer herhaald.

De chemokuur kan op verschillende manieren toegediend worden, dit kan bijvoorbeeld:

oraal met tabletten of capsules
doormiddel van een injectie onder de huid in een spier
in het bloed of in het ruggenmerg
direct in het bloed via een infuus
met een crème of via een katheter

De tijd die nodig is om de chemokuur toe te dienen is per patiënt verschillend. Zo duurt het bij de ene patiënt slechts enkele minuten en bij de ander enkele dagen. Hierdoor verschilt het ook per patiënt waar de chemokuur toegediend wordt. In sommige gevallen mag de patiënt dit zelf thuis toedienen, andere patiënten worden in het ziekenhuis opgenomen om de chemokuur te ondergaan.

Wanneer wordt een chemokuur gebruikt

Het doel van een chemokuur verschilt per patiënt, zo kan het doel één van de 4 volgende redeneringen zijn:

Curatieve chemokuur behandeling: bij een curatieve behandeling wordt er naar gestreefd om met de chemotherapie de patiënt te genezen van kanker. Met deze behandeling worden alle kwaadaardige cellen vernietigd.

Adjuvante chemokuur behandeling: Een adjuvante behandeling is een aanvulling op een andere kanker behandeling zoals een operatie of bestraling. Bij een adjuvante behandeling wordt de chemokuur gebruikt om een andere behandeling te helpen de kwaadaardige cellen te vernietigen die met de andere behandeling niet aangepakt zijn, denk hierbij aan onzichtbare uitzaaiing die zich buiten het gebied bevindt, dat met de andere behandeling aangepakt is.

Neo-adjuvante chemokuur behandeling: Een neo-adjuvante chemokuur wordt gegeven voordat de patiënt een operatie ondergaat. De neo-adjuvante behandeling heeft het doel om de tumor voor de operatie beter handelbaar te maken. Ook wordt er naar gestreefd om van te voren onzichtbare uitzaaiing aan te pakken.

Palliatieve chemokuur behandeling: een palliatieve chemokuur wordt gebruikt wanneer de patiënt niet meer curatief behandelt kan worden. Dit houdt in dat de patiënt niet meer te genezen is en de behandeling gericht is op het remmen, voorkomen of het verminderen van de klachten van de ziekte.

Bijwerkingen Chemotherapie

Tijdens de chemokuur kan de patiënt te maken krijgen met verschillende bijwerkingen. Dit komt doordat de medicatie van de chemokuur snelgroeiende cellen aanvalt. Bij een chemokuur reist de medicatie door het hele lichaam, dit omdat er in veel gevallen geen plaatselijke behandeling mogelijk is. Het risico hiervan is dat de chemokuur ook gezonde snelgroeiende cellen zal aanvallen en zal beschadigen.

Vaak zullen de gezonde cellen zichzelf na verloop van tijd volledig herstellen, echter is het ook goed mogelijk dat er blijvende bijwerkingen zijn. Deze bijwerkingen zijn van te voren niet te voorspellen en zijn per patiënt dus ook verschillend. De patiënt kan binnen één dag last krijgen van de bijwerkingen, echter kan het ook dagen tot weken duren voordat deze bijwerkingen naar voren komen.

De grootste bijwerkingen bij een chemokuur kunnen veroorzaakt worden zodra de stamcellen beschadigd worden door de medicatie. Stamcellen zijn zeer kwetsbare lichaamscellen die zich onbeperkt kunnen delen en gespecialiseerde cellen aanmaken zoals huidcellen en hartspiercellen.

Enige bijwerkingen waarmee een patiënt die een chemokuur behandeling ondergaat mee te maken kan krijgen zijn:

bloedarmoede
vermoeidheid
koorts
neutropenie
misselijkheid
geen eetlust
haarverlies
droge huid
diarree of verstoppingen

Een aantal bijwerkingen die minder vaak voorkomen tijdens een chemokuur maar toch naar voren kunnen komen zijn overgevoeligheid, mond en keel klachten, onvruchtbaarheid of vermindering hiervan, geheugenverlies, verminderde werking van zintuigen, angst en depressies en overgangsverschijnselen.

Een aantal van de meest voorkomende bijwerkingen komen ook op een bepaald moment tijdens de behandeling. Zo wordt misselijkheid vaak als eerst geconstateerd zo een 3 á 6 uur na het toedienen van de chemokuur. Na dag 3 verdwijnt deze bijwerking bij de meeste patiënten weer. Ook begint haaruitval vaak direct na de eerste behandeling. Dit houdt vervolgens 3 tot 4 weken aan tijdens de chemokuur.

Combinatiebehandelingen Chemokuur

Om kanker zo goed mogelijk te behandelen wordt er vaak gebruik gemaakt van combinatiebehandelingen. Dit houdt in dat de chemotherapie wordt gecombineerd met een ander soort behandeling zodat de patiënt om twee methodes van kanker afgeholpen kan worden.

Wanneer een patiënt in aanmerking komt voor combinatietherapie wordt beslist door de behandeldarts. Samen met een team stellen zij de ideale behandeling samen waar de patiënt het snelst kanker mee kan overwinnen.

Enkele mogelijke combinatiebehandelingen zijn:

het gebruik van meerdere soorten cytostatica
chemotherapie met doelgerichte middelen [1]
chemotherapie met hyperthermie [2]
chemotherapie met bestraling (chemoradiatie) [3]

Chemokuur en doelgerichte therapie [1]

Het komt tegenwoordig steeds vaker voor dat de cytostatica van een chemokuur gecombineerd wordt met doelgerichte therapie, ook wel doelgerichte middelen genoemd. Omdat een behandeling met enkel alleen doelgerichte medicatie nog in de ontwikkeling is wordt het nu nog gecombineerd met chemotherapie. Wel zijn er een aantal soorten kanker waar deze behandeling al deel uitmaakt van de vaste behandeling.

Voorbeelden hiervan zijn:

borstkanker
niercelkanker
longkanker
non-hodgkinlymfomen

Het gebruik van doelgerichte medicatie is sterk in opkomst, dit komt omdat deze medicatie een net iets andere werking heeft dan cytostatica. Zo beschikt doelgerichte medicatie over signaaloverdrachtremmers, dit blokkeert het signaal wat normaal een kankercel aanzet tot delen. Een ander groot voordeel ligt in het feit dat deze doelgerichte medicatie minder schade aanbrengt aan gezonde cellen en de overlevingskans verhogen.

Chemotherapie en Hyperthermie [2]

Bij enkele patiënten wordt chemotherapie gecombineerd met hyperthermie. Bij hyperthermie wordt er gebruik gemaakt van hitte. Door een tumor te verhitten tot 40 – 45 graden Celsius bestaat de kans dat de kankercellen sterven. Deze methode werd vroeger veel gebruikt op patiënten, dit omdat er al eeuwen geleden patiënten geobserveerd zijn die genazen van kanker nadat zij een hoge koorts infectie door gemaakt hadden.

Het voordeel van hyperthermie in combinatie met chemotherapie is dat door de hitte de chemokuur meer effect heeft op de tumor.

Chemotherapie en bestraling (Chemoradiatie) [3]

Het combineren van chemotherapie met bestralen heet Chemoradiatie. Het combineren van een chemokuur en bestraling gebeurd wanneer de tumor te groot is om via een operatie te verwijderen en is gericht om genezing van kanker. Deze behandeling komt vooral voor bij baarmoederhalskanker, kanker van de anus, strottenhoofdkanker, longkanker en slokdarmkanker.

Deze combinatiebehandeling kan voor de patiënt erg belastend zijn, dit omdat de combinatie van chemokuur en bestralen zwaarder is dan enkel alleen het bestralen van de tumor. Hierdoor zijn de bijwerkingen voor de patiënt ook heviger. Bijwerkingen waar de patiënt last van krijgen zijn vermoeidheid, misselijkheid en braken, overgevoeligheid en slikklachten.

Bij het gebruik van chemoradiatie is de kans op haaruitval echter wel kleiner, dit komt doordat de dosis chemotherapie die de patiënt krijgt lager is dan wanneer de patiënt alleen met een chemokuur behandelt wordt. Haaruitval kan zich echter wel voordoen wanneer de schedel onder behandeling van de bestraling valt.