Kanker behandelen met bestraling

maart 16, 2015 admin

Kanker Bestralen

Het behandelen van kanker kan op verschillende manieren. Eén van deze methodes is bestralen, bij bestralen wordt kanker behandelt met een straling die je niet kan zien, ruiken of voelen.
Bestralen wordt ook wel radiotherapie genoemd en is één van de meest voorkomende methodes wanneer het op kanker behandelen aankomt. Het doel van bestralen is niet altijd hetzelfde, zo kan het een aanvullende behandeling zijn waarbij het bestralen gebruikt wordt om een andere behandeling zoals een operatie aan te vullen. Ook wordt bestralen gebruikt bij een Palliatieve behandeling, hierbij wordt gestreefd naar het verminderen of voorkomen van de klachten die de patiënt heeft. Het laatste doel waarvoor bestralen gebruikt wordt, is een curatieve bestraling. Hierbij moet de straling de patiënt genezen.

Hoe werkt bestralen

Bestraling is een efficiënte manier om kanker te behandelen. Bij deze methode worden de kankercellen d.m.v. bestralen vernietigt. De bestraling wordt alleen toegepast om de plekken waar de kanker zich bevindt. Indien er sprake is van uitzaaiing, worden de plaatsen waar de uitzaaiing plaats heeft gevonden ook met bestralen behandelt. Deze methode wordt gehanteerd om ervoor te zorgen dat de gezonde cellen rondom niet aangetast worden door de straling.

Mochten de gezonde cellen toch in aanraking komen met de straling dan genezen deze cellen vaak na verloop van tijd vanzelf. De kankercellen die in aanraking komen met straling zullen dit echter niet doen. Het bestralen van deze kankercellen zorgt ervoor dat het DNA vernietigd wordt. Hierdoor kunnen de cellen zich niet meer delen.

Inwendig bestralen

Bestralen kan zowel inwendig als uitwendig, de keuze hiertussen is afhankelijk van de locatie waar de kankercellen die bestreden moet worden zitten. Om kanker te behandelen is het dus noodzakelijk om de juiste bestralings methode toe te passen.

Bij inwendige bestraling wordt er zo dichtbij mogelijk radioactief materiaal geplaatst. Voor deze manier van kanker behandelen wordt er gebruik gemaakt van een afterloading apparaat of een permanente implantatie.

De tumoren waarbij inwendig bestralen vaak toegepast wordt zijn o.a. baarmoederhalskanker, tumoren in hoofd- en halsgebied, slokdarmkanker, prostaatkanker, baarmoederkanker en blaaskanker.

Afterloading apparaat

Er wordt vaak gebruikt gemaakt van een afterloading apparaat wanneer er sprake is van baarmoederkanker, blaaskanker of baarmoederhalskanker. Deze vorm van bestralen zal ten alle tijden plaatst vinden in een speciale kamer, dit vanwege de radioactiviteit die tijdens de behandeling vrijkomt.

Om de kanker zo goed mogelijk te bestralen wordt er zo dicht bij de cellen mogelijk bronhouders geplaatst. Dit gebeurd vaak onder verdoving omdat de bronhouders binnenin het lichaam geplaatst worden. Vervolgens worden de bronhouders met slangen aan het afterloading apparaat gekoppeld. Het afterloading apparaat stuurt via deze slangen radioactieve stralingen naar de bronhouders.

De hoeveelheid straling die de patiënt krijgt is afhankelijk van het stadium en het type kanker. Zodra dit is vastgesteld wordt in het apparaat ingevoerd waarna het bestralen automatisch correct gebeurt. Wanneer een verpleegster of arts tijdens de behandeling de kamer betreedt wordt de behandeling gepauzeerd en zal het radioactieve materiaal terug de machine ingaan. Deze tijdsduur van de pauze wordt achteraf automatisch weer ingehaald zodra de kanker behandeling weer gestart wordt.

Wanneer het bestralen klaar is, is de patiënt vrijwel direct stralingsvrij en geen risico voor zijn naaste omgeving.

Permanente Implantatie

Bij een permanente implantatie wordt het radioactieve materiaal zo dicht mogelijk bij of in sommige gevallen in de tumor geplaatst om de tumor zo actief mogelijk te bestralen. Deze methode wordt vooral gebruikt bij prostaatkanker. Het radioactieve materiaal wordt hier zoals de naam al doet vermoeden permanent geplaatst waardoor het bestralen een lange periode door blijft gaan.

De plaatsingsprocedure van een permanente implantatie duurt ongeveer 2,5 uur en vindt plaatst onder verdoving. Voorafgaan aan de plaatsing wordt de gehele prostaat stapsgewijs in kaart gebracht door middel van echografische beelden. In enkele gevallen wordt er tijdens het vooronderzoek bevindingen gevonden waardoor er wordt afgezien van de permanente implantatie.

Vaak mag de patiënt dezelfde dag nog naar huis, dit houdt in dat de straling die de patiënt met zich meedraagt na het plaatsen niet gevaarlijk is voor de patiënt of voor zijn naaste omgeving. Wel geldt er voor de eerste twee maanden een paar richtlijnen waaraan de patiënt zich moet houden, hieronder valt o.a. het beperken van lichamelijk contact met kleine kinderen (knuffelen, op schoot nemen enz.) en met zwangere vrouwen.

Op deze voorzorgen na mag de patiënt weer reizen, seksuele gemeenschap hebben, werken en een sociaal leven leiden.

Uitwendig bestralen

Een andere methode van kanker behandelen is uitwendig bestralen. Bij uitwendig bestralen wordt er gebruik gemaakt van verschillende soorten apparaten die zich op de bestralingsafdeling bevinden. Het apparaat dat gebruikt wordt voor het bestralen is afhankelijk van het type tumor waar de patiënt mee te maken heeft. Zo heeft een diep gelegen tumor een ander apparaat nodig dan een tumor die vlak tegen de huid aanzit.

Voordat er met bestralen begonnen wordt zijn er voorafgaande onderzoeken nodig die vast stellen welke behandeling het beste bij de patiënt zal aanslaan. Een aantal van deze onderzoeken zijn het maken van röntgenfoto’s, het soort kanker bepalen, de exacte locatie achterhalen en de situatie van de patiënt analyseren. Ook wordt de patiënt zorgvuldig voor het bestralen begint ingelicht over hoe de behandeling in zijn werk zal gaan en wat de eventuele bijwerkingen zijn.

Voorbereiding uitwendig bestralen

Bij uitwendig kanker behandelen zijn er veel voorbereidingen nodig om de behandeling zo goed mogelijk te laten verlopen. Een onderdeel hiervan is het exact vaststellen van de locatie die bestraald moet worden. Hier worden diverse methodes voor gebruikt. Soms wordt er een combinatie van de beschikbare methodes gebruikt.

Om de locatie zo zorgvuldig mogelijk te analyseren wordt de patiënt onderzocht met een simulator, een CT-scan of een MRI-scan, of een combinatie van één van deze drie methodes. Bijvoorbeeld een CT-simulator of een MRI-simulator.

Bij een simulator wordt de locatie waar de kanker behandelt moet worden niet alleen gelokaliseerd met röntgenfoto’s maar wordt het bestralen ook nagebootst. Om de locatie zorgvuldig aan te geven wordt er gebruikt gemaakt van afwasbare inkt, hiermee wordt de te bestralen plek zorgvuldig afgetekend, in enkele gevallen wordt dit gedaan met tatoeagepuntjes.

Wanneer er gebruik wordt gemaakt van een CT- of MRI-scan wordt de patiënt neergelegd op een tafel in exact dezelfde houding waarop de patiënt zou liggen bij het bestralen zelf. Vervolgens wordt er zorgvuldig op een computer een uitgebreide dwars- of lengtedoorsneden gemaakt waarop het lichaam volledig zichtbaar is. Hierdoor kan de tumor en mogelijke uitzaaiing gevonden worden.

Duur van uitwendige bestraling

De duur en de hoeveelheid die nodig is tijdens het uitwendig bestralen is per patiënt verschillend. Hoe lang en hoeveel bestraling nodig is wordt van te voren zorgvuldig berekend met een computer. De te bestralen hoeveelheid wordt berekend door rekening te houden met een aantal factoren.

Dingen waar rekening mee gehouden wordt zijn:

hoe gevoelig dit type kanker is voor de bestraling
de plaats en de grootte van de tumor
het doel van de bestraling en de situatie van de patiënt
het herstelvermogen
de leeftijd en algemene conditie van de patiënt

De hoeveelheid bestraling die noodzakelijk is om de kankercellen volledig te vernietigen kan vaak niet in één behandeling gegeven worden. Hierdoor wordt de kanker behandeling in etappes verdeelt waarbij elke keer een deel van de behandeling uitgevoerd wordt. De benodigde hoeveelheid straling kan bijvoorbeeld toegebracht worden in 25 tot 35 bestralingsmomenten. Elk moment duurt slechts enkele minuten.

In enkele gevallen gebeurd het bestralen in één keer of wordt het bestralen op één dag meerdere keren uitgevoerd waarbij de patiënt tussen het bestralen door in het ziekenhuis verblijft.

Bijwerkingen van Bestralen

Het bestralen van kanker is niet geheel zonder risico, dit omdat het bestralen niet alleen effect heeft op de kankercellen maar ook op de gezonde cellen die zich rondom het bestraalde gebied bevinden.

De bijwerkingen van bestralen zijn afhankelijk van:

op welke plaats de kanker behandeling plaats heeft gevonden
in de hoeveelheid van de bestraling
de duur van de straling
en of het bestralen is gebeurd in combinatie met andere behandelingen

Echter zijn de bijwerkingen van te voren niet in de schatten, dit omdat elke patiënt anders reageert op het bestralen. Zo zal de ene patiënt vrijwel niets merken terwijl de andere patiënt er erg veel last van kan krijgen. Ook zijn de bijwerkingen niet in verband te leggen met hoe succesvol de behandeling bij de patiënt geweest is. Als een patiënt weinig last heeft betekend dit niet meteen dat de behandeling goed aangeslagen is.

Een aantal bijwerkingen waar de patiënt mee te maken kan krijgen na het bestralen zijn:

vermoeidheid
verslechterde conditie
haaruitval
huidklachten
een gespannen gevoel

Ook kan er afhankelijk van de plaatst waar de bestraling plaats heeft gevonden last krijgen van een droge mond, extra lijm in de keel, verminderde reuk en smaakzintuigen, misselijkheid, blaasontsteking, onvruchtbaarheid (Bij zowel man en vrouw) en darmklachten.